Donmalarda İlk Yardım prosedürü herhangi bir nedenle aşırı soğuğa maruz kalan kişinin vücudunun bir bölgesinde yaşanan Donma vakalarında yapılması gereken ilk müdahalenin öğretildiği İlk Yardım Eğitimi konu başlığıdır.
İnsanların aşırı soğuğa uzun süre maruz kalması nedeniyle olumsuz etkilenen ve yeterince kan gitmeyen vücut bölgelerinde kanın pıhtılaşması sonucu oluşan doku hasarlarına Donma denir. Donma vakaları halk arasında Soğuk Yanığı olarak da bilinmektedir.
Herhangi bir nedenle uzun süreli soğuğa maruz kalmış ve Donma başlamış kişilere yapılacak Donmalarda İlk Yardım uygulaması sayesinde kişinin sağlığı ve uzuvları korunmuş olur.
Donma vakalarında en büyük hasarı soğuğun direkt temas ettiği, insan vücudunda açıkta kalan bölgeler almaktadır. Bununla birlikte kan dolaşımını olumsuz etkileyen giysilerin olduğu vücut bölgeleri de Donma olayında olumsuz etkilenmektedir.
İnsanlarda Donma vakalarında en fazla etkilenen bölgeler arasında eller, ayaklar, kulaklar ve burun ucu gösterilebilir. Kulaklarda Donma nedeni ince olması nedeniyle dolaşımın güçlü olmamasıdır.
Donma insan vücudunda ısı kontrolünün sağlanamaması, dolaşımın azalması ve buna bağlı olarak dokuların hasar görmesi ile gerçekleşir.
Aşırı soğuk insanlarda damarları çevreleyen ve plazmanın damarın dışına çıkmasını önleyen hücrelere zarar verir. Bunun durum damarın içindeki kanın pıhtılaşmasına ve dolaşımın daha da yavaşlamasına sebep olur.
SARIZEYBEK İlk Yardım Kursu olarak İzmir ve Ankara’daki merkezlerimizde verdiğimiz Temel İlk Yardım Eğitimi kapsamında Donmalarda İlk Yardım konusunda kişilerin bilmesi gereken teorik ve uygulamalı bilgileri vermekteyiz.
Uzman İlk Yardım Eğitmenimiz tarafından kaleme alınan bu yazımızda;
gibi birçok konuda bilgi sahibi olabilirsiniz.
İÇİNDEKİLER
Donma vakaları seviyesine göre sınıflandırılarak 3 ayrı kategoride değerlendirilmektedir. İnsanlarda yaşanan Donma Çeşitleri arasında;
İnsanlarda soğuğa maruz kalma sonucu oluşan en düşük seviyedeki Donma vakası Soğuk Sızısı olarak adlandırılır. Donan bölgede sızı ve kaşıntı oluşması ile kendisini belli eder.
Donan bölgede deri üzerinde kırmızı, beyaz ve sarı renkte lekeler oluşur. Ortamdaki soğuk hali kesildiğinde deride hissizlik ve soyulma meydana gelir.
1.Derece Donma Belirtileri arasında;
gösterilebilir.
Bölgenin yeniden ısıtılması ile tedavi edilen bu tür Donma vakalarında bir sonraki aşamaya geçilmesi kolayca engellenebilir. Kişinin dokularında kalıcı hasarlar oluşmadığı için iyileşme süreci hızlı olur.
1.Seviye Donma vakası atlatan kişilerin derisinde belirli bir süre soğuğa ve sıcağa karşı aşırı hassasiyet görülebilir.
Birinci Seviye Donma yaşayan kişilerde gereken önlemlerin alınmaması ve kişinin bu soğuğa 30 ila 60 dakika daha maruz kalmaya devam etmesi sonucunda 2. Seviye Donma yani Yüzeysel Donuk oluşur.
2.Derece Donma Belirtileri arasında;
gösterilebilir.
Kişinin derisinden sertleşme ve donmalar başlarken deri altı dokular hala korunur haldedir. Bu tür Donma vakaları sonrası 1 ila 3 gün içerisinde deride su toplamalar görülür.
Sert ve kararmış bir yapıya sahip olan bu su kabarcıkları 1 aylık bir tedavi süreci sonucunda iyileştirilebilir. Kişinin derisi bu süreçte soyularak taze deri oluşur. Kişide kalıcı olarak sıcağa ve soğuğa karşı hassasiyet başlar.
İnsanların ilk 2 Donma aşamasında ortam şartlarını iyileştirememesi ve aşırı soğuğa maruz kalmaya devam etmesi sonucunda 3. Derece Donma yani Derin Donuk oluşur.
Bazı vakalarda kişinin fazladan 1 saat daha aşırı soğuğa maruz kalması 3. Derece Donuk oluşmasına neden olur. En net 3. Derece Donma Belirtisi olarak canlı ve sağlıklı deriden keskin hatlar ile ayrılan siyah bir bölge oluşması gösterilebilir.
Kişinin kaslarında, sinirlerinde, tendonlarında ve kan damarlarında donmalar başlar. Donan bölgelerde deri balmumunu andıran sert bir yapıya bürünür.
Önceki seviyelerde mor renkte görülen su kabarcıkları koyu bir renge bürünür. Bu kabarcıkların içerisi pıhtılaşan kanla dolar. Bu tarz Donma vakalarında kişinin uzuvlarının kesilerek kangrenin durdurulması sağlanır.
3.Seviye Donma vakaları bazı durumlarda uzuv kaybı ile sonuçlanmakta, bazı durumlarda ise kangren oluşan bölgedeki enfeksiyonun vücuda yayılması sonucu kişinin ölümüne sebep olmaktadır.
Geçirdiği bir kaza sonucu veya farklı bir nedenle aşırı soğuğa maruz kalmış ve herhangi bir seviyede Donma yaşamış kişilere Donmalarda İlk Yardım prosedürüne uygun ilk müdahale yapılması kişinin sağlığı için çok önemlidir. İlk Yardım Sertifikası alan her birey bu hususta bilgi sahibi olmaktadır. (İzmir İlk Yardım)
Donmalarda İlk Yardım Nasıl Yapılır sorusunu;
şeklinde basamaklar halinde yanıtlayabiliriz.
İnsanlarda Donma vakaları sonrası Donuk yaşanan bölgeler Aktif Isıtma ve Pasif Isıtma olarak adlandırılan 2 teknik ile ısıtılabilir.
Donma yaşayan kişinin kendi vücut ısısı ile normal bir oda sıcaklığında çözülmesinin beklenmesi Pasif Isıtma olarak ifade edilir. Kişi battaniye ile sarıldıktan sonra ortalama 23 derece olan bir odada bekletilerek vücut ısısı normale dönebilir.
Pasif Isıtma sonrasında Donma yaşayan kişinin 40 ila 45 derecede ısıtılmış banyo suyu ile yıkanarak vücut ısısının normale dönmesinin sağlanması Aktif Isıtma olarak adlandırılır.
Donma vakalarında zaman kaybedilmeden Aktif Isıtma işlemine geçilebilirse donmuş bölgedeki doku kaybı minimuma indirilerek kan dolaşımının normale dönmesi sağlanır.
Dolaşım sisteminin en uç bölgeleri parmaklar olduğu için Donmanın ilk etkileri bu bölgede görülür. Özellikle 3. Derece Donmalarda asla risk alınmamalı ve hasta zaman kaybedilmeden en yakın sağlık kuruluşuna yetiştirilmelidir.
Tüm insanlar hayatın her anında kaza veya farklı sebepler sonucunda Donma durumuna maruz kalabilir. Donma olayına yol açabilecek bir durum içerisinde kaldığınız zaman kendinizi korumanızı sağlayacak bazı davranışlar vardır.
Donmalardan Korunma Yolları arasında;
gösterilebilir.
Siz ya da çevrenizdeki bir kişi Donma durumuna maruz kaldıysa Donmalarda İlk Yardım ilkeleri doğrultusunda yapacağınız doğru ilk müdahale sayesinde kişinin hayatını kurtarabilir, uzuv kaybı yaşamasına engel olabilirsiniz.
